ព្រះរាជពិធីបុណ្យអ៊ុំទូក អកអំបុក បណ្តែត ប្រទីប និងសំពះព្រះខែ ឆ្នាំ២០១៦

ដោយ ពិទូ ពិន

ស្ថិតក្រោមកំដៅថ្ងៃក្តៅគួរសម និងខ្យល់ ទន្លេត្រសៀកៗយុវជនខ្មែរចំរុះវ័យសម្បុរខ្មៅមាឌ មាំប្រកបដោយទឹកមុខញញឹមរីករាយពោរពេញ ទៅដោយក្តីសង្ឍឹមក្នុងសន្តិភាពបានបន្លឺសំលេង ជយោៗ ឈ្នះៗ និងទូងស្គរលាន់រំពងពេញឆ្នេរទន្លេ យុវជននិមួយៗមានឯកសណ្ឋាន អាវយឺត និងមួកដ៍ស្រស់ស្អាតចំរុះពណ៌ មានពណ៌ ស ខៀវ បៃតង ក្រហម លឿង ទឹកក្រូច ត្រួយ ចេក គួបផ្សំនឹងសោភ័ណភាពដ៏អស្ចារ្យគ្មានពីរ នៃទូកង ទូកចែវ គួរជាទីគយគន់នៅក្បាលទូក និងកន្ទុយទូកមានការសែនព្រេនយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន ដោយមានជំនឿថា ទូកនិមួយៗមានបារមីសណ្ឋិត ហេតុនេះហើយទូកនិមួយបានរៀបចំឡើងយ៉ាងហ្មត់ចត់ជាទីបំផុត ដើម្បីជៀសវាងហេតុការមិន ល្អក្នុងពេលប្រណាំងទូក។ ក្រុមនិមួយៗដែលមាន ឯកសណ្ឋានខុសគ្នាខ្លះឈររង់ចាំយ៉ាងត្រៀបត្រា ខ្លះចុះទូករៀងៗព្រោះដល់ពេលកំណត់ដែលបាន ត្រៀមរៀបចំសំចតរង់ចាំគណកម្មការប្រកាស តាមមេក្រូហៅឈ្មោះដៃគួរប្រកួតរបស់ខ្លួននឹង ត្រៀមចេញដំណើរទៅកាន់ទីផ្តាច់ព្រ័ត្រ។ មើល ទៅទិដ្ឋភាពកណ្តាលទន្លេដូចជាសត្វនាគមួយគូរ ចំរុះពណ៍កំពុងហែលប្រណាំងគ្នាយ៉ាងលឿនទៅកាន់ទីផ្តាច់ព្រ័ត្រ ។

រាជរដ្ឋាភិបាលបានប្រារព្វពិធីបុណ្យអ៊ុំទូក អកអំបុក និងសំពះព្រះខែឡើងវិញបន្ទាប់ពីអាក់ ខានជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមក ហើយប្រជាជនខ្មែរ ទូទាំងប្រទេសបានឈប់សំរាករយៈពេលបីថ្ងៃជិតមួយសប្តាហ៍រួមទាំងថ្ងៃសៅរ និងអាទិត្យ។ រីឯ ចរាចរណ៍នៅនៅតាមផ្លួវជាតិសំខាន់ៗមួយចំនួនតាមជាយក្រុងបានកកស្ទះ ដោយសារប្រជាជន រស់នៅរាជធានីភ្នំពេញខ្លះបានធ្វើដំណើរចាកចេញទៅលេងនៅឯជនបទទៅតាមរមនីយដ្ឋានផ្សេងៗ ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរបរិយាកាសចំណែកឯប្រជាជននៅតាមបណ្តាខេត្តក៍បាននាំគ្រួសារចូលមកក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញដើម្បីមើលការប្រកួតប្រណាំងទូកនាឱកាស ដ៏កម្រនេះ ។ រដ្ឋាភិបាលក៏បានត្រៀមរៀបចំ ពង្រាយកម្លាំងកងរាជអាវុធហត្ថដើម្បីការពារ សុវត្ថិភាពសណ្តាប់ធ្នាប់យ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងពិធីបុណ្យអ៊ុំទូករយៈពេលបីថ្ងៃផងដែរ ដើម្បី ជៀសវាងនូវព្រឹត្តិកិរាអាក្រក់កើតឡើងនានា ដូចជា ករណីស្លាប់គរជើងគ្នានៅលើស្ពានពេជ្រកាលពីឆ្នាំ២០១០នាឱកាសព្រះរាជពិធីបុណ្យអ៊ុំទូកកន្លងទៅ។

លោកពូ លី វេត មានវ័យខ្ទង់ហាសិបឆ្នាំ ដែលជាប្រធានទូកសែនសេរីមានជ័យមកពីខេត្តកំពង់ធំបានប្រាប់ឱ្យដឹងថា ទូកងបុរសរបស់ពូ មានសមាជិកទាំងអស់៩៦នាក់ដើម្បីត្រៀម និង ចុះទូកប្រកួតចំនួន៧៦នាក់ ។

លោកពូបានសម្តែងនូវអារម្មណ៍រីករាយ និងមោទនៈភាពក្រៃលែងដែលបានចូលរួមអភិរក្ស វប្បធម៌ខ្មែរយើងតាំងពីបុរាណលោកពូផ្ទាល់ ព្រមទាំងសមាជិកចំណុះទូកទាំងអស់សប្បាយរីករាយខ្លាំងណាស់ដែលបានទទួលសេចក្តីប្រកាស របស់រាជរដ្ឋាភិបាលស្តីពីការប្រណាំងទូកឡើង វិញ នូវឆ្នាំនេះ ក្រុមលោកពូបានត្រៀមលក្ខណៈ រយៈពេលជាងពីរខែមកហើយតាំងពីបិណ្ឌទី៨ មក ក្រោមជំនួយឧបត្ថម្ភផ្ទាល់ពីឯកឧត្តម ងួន ញិល ក្នុងការស្នាក់នៅនិងហូបចុក ព្រមទាំង និង ប្រាក់ឧបត្ថម្ភបន្ថែមពី សម្តេច សាយ ឈុំ សម្តេច ហេង សំរិន ព្រមទាំងថ្នាក់ទាំងថ្នាក់ដឹកនាំ និង សប្បុរសជនជាច្រើនទៀត។ លោកពូបានបញ្ជាក់ គោលជំហររបស់ខ្លួនបន្ថែមថា ពួកយើងមកចូល រួមដើម្បីលើកស្ទួយ និងអភិរក្សវប្បធម៌របស់ ជាតិយើងស្របតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់រដ្ឋាភិបាល គាត់បន្តថាមិនមានជំនួយឧបត្ថម្ភច្រើននោះទេ ប៉ុន្តែ ពួកគាត់ទាំងអស់គ្នាបានលះបង់ពេលវេលាធ្វើស្រែចំការបោះបង់ចោលការប្រកបរបរនានា នៅស្រុកកំណើតដើម្បីមកចូលរួមនៅរាជធានី ភ្នំពេញដោយមិនខ្លាចនឿយហត់ ។ លោកពូ ក៏បានសសើដល់សាលារាជធានីភ្នំពេញដែលបាន រៀបចំពិធីបុណ្យនេះយ៉ាងល្អប្រសើរ និងមាន សណ្តាប់ធ្នាប់ល្អដោយមិនមានការឈ្លោះទាស់ទែង នានាគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ ប្អូនប្រុសរតនាដែលជា កីឡាករប្រណាំងទូកព្រះទីនាំងសារាយអណ្តែត ចង្ហាន់ហុយ មកពីស្រុកបរិបូណ៍ វត្តបរិបូណ៍ខេត្ត កំពង់ឆ្នាំងប្អូនមានវ័យខ្ទង់ម្ភៃឆ្នាំជាងបានសម្តែង ក្តីសប្បាយរីករាយយ៉ាងខ្លាំងប្អួនថាការមកប្រកួត សំខាន់ចង់បានជ័យលាភី ព្រមទាំងការឧបត្ថម្ភ ផ្សេងៗមានដូចជាសំលៀកបំពាក់ជាដើម ហើយ ប្អួនមកប្រកួតដោយស្ម័គ្រចិត្ត និងមានការយល់ ព្រមពីក្រុមគ្រួសាររបស់ប្អួន ។ ឆ្លៀតពេលកំពុង សំចតទូកអ្នកទស្សនាខ្លះបានទិញអំពៅសាងបោះពីលើច្រាំងទៅឱ្យកីឡាករទូកដើម្បីជំនួយកំលាំង ក្នុងស្មារតីសាមគ្គីគ្នាអ្នកទស្សនាយ៉ាងច្រើនកុះករ បានចូលរួមទស្សនាផ្តល់កំលាំងចិត្តយ៉ាងខ្លាំងដល់កីឡាករប្រណាំងទូកនាឱកាសនោះ។

ក្នុងការប្រកួតក្នុងឆ្នាំនេះទូកដែលមានល្បឿន លឿនជាងគេបានទៅទូកឈ្មោះ “សារ៉ាយតេជោ សែនជ័យ ម៉កពីខេត្តកណ្តាលដោយប្រើថេរៈ វេលាប្រកួតក្នុងរយៈពេលបីថ្ងៃ២៨នាទី៣០.៦០វិនាទី។

រីឯផ្នែកសោភណ័ស្អាតដាច់គេបានទៅលើទូកង ចំនួនបី គឺទូកទីមួយឈ្មោះថា “តេជៈសែនជ័យ រស្មីមេគង្គ” ទូកមកពីរាជធានីភ្នំពេញទីពីទូកឈ្មោះ ៉ គងពិសីមហាសែនតេជៈ “មកពីខេត្តកំពង់ស្ពឺ និង ទូកទីបីមានឈ្មោះ”ព្រះទីនាំងព្រះគោសែនជ័យ “មកពីខេត្តកំពត។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៦នេះមានទូកង ចូលរួមប្រណាំងសរុបចំនួន ២៥៧ទូកក្នុងនោះ រួមមានកីឡាករចំណុះសរុបចំនួន១៧,៧៣៦ នាក់។ កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែវិច្ឆិកា នេះមាន ឧបទ្ទវហេតុប៉ះទង្គិចគ្នារវាងទូកទេសចរណ៍ឈ្មោះ ជរ៉ិសចៀ ដៅវនេតុរេ បានបើកមកបុកទូកង មួយគ្រឿងឈ្មោះ “រស្មីស្រីស្រស់ដាញ់ទិព្វ” មកពី វត្តអម្ពវ័ន រាជធានីភ្នំពេញដែលកំពុងត្រៀមមុន ការប្រកួតមកដល់បណ្តាលឱ្យចំណុះទូកពីរនាក់បាន ស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ។

ដួងព្រះចន្ទ្រាបានរះយ៉ាងត្រចះត្រចង់លើ ផ្ទៃទន្លេសាប នៅក្នុងព្រះរាជវាំង នៅតាមទីវត្ត អារ៉ាមនានា និងនៅតាមគេហដ្ឋាននិមួយៗបាន រៀបចំពិធីសែនព្រេនទៅតាមប្រពៃណីពីបុរាណ កាលមក មានអំបុក ដូងខ្ចី ចេកទុំ ផ្កាភ្ញី និងបំភ្លឺ ដោយប្រទីបទានធូបថ្វាយព្រះខែ៕

ពិទូ ពិន

WIN, LOSE OR SINK, RACERS REVEL IN TRADITION
by Ben Sokhean and Janelle Retka | November 14, 2016
With the return of Water Festival on Sunday, AttPhally was glad to get back in the water and paddle for the pride of his village.
“I’m happy that the boats are racing again this year,” he said on Sunday afternoon. “I like it because my ancestors also celebrated with boat races from the Angkor regime until now.”
It was only the second round of races for the 37-year-old. Long an annual tradition, the festival in Phnom Penh was canceled for three
Continued to Page 04
years after a stampede killed more than 350 people during the last night in 2010, and again last year due to low water levels.
In the first round of races on Sunday morning, Mr. Phally’s team, SaravoanDechoSencheyBaromey from Phnom Penh’s Daun Penh district, had fallen behind their opponent and failed to catch up, he said.
“I’m feeling a lot of regret because my boat lost the first round, but I will really fight to win,” he said, adding that he hoped to make up for the initial loss during races over the coming days.
With 259 teams competing in various divisions-including 76 elite teams-the competition will culminate in final races on Tuesday afternoon.
For Khan Mab, 41, recovering from his team’s loss would be even more difficult. As his team, Preah TinangRithyKIahan from Kandal province, reached the finish line, their boat quickly began to sink, leaving the 75 paddlers in a panic as they went down with it.
“I was really terrified. I thought I could die,” he said. “I held onto the boat and swam a little and waited for the marines to come.”
The rival team had veered into the path of his own and eventually struck the side of his boat, causing it to sink, he said. It was towed back to the side of the riverbed, where it spent the remainder of the day.
Mr. Mab said his team would not relent. “We will go home today, and tomorrow we will bring a smaller boat to compete,” he said, adding that about 50 teammates could fit in the backup boat.
“This is our tradition. Our ancestors also did boat racing and we are the next generation, so we need to continue our ancestors’ traditions,” he added.
According to Touch Toeung from Takeo province, much of this year’s festival remained true to tradition-at least until pop music acts took over on stages throughout the city in the evening.
“I’ve come to Water Festival since Sihanouk’s regime,” said the 75-year-old of then-Prince Norodom Sihanouk’s rule starting in the 1950s. “I come to reflect on those memories.”
Back then, he said, the main difference was the duration of the festival, which would stretch for seven days rather than three. “There are not many changes since I began watching. All the teams want to win to bring honor to their village.”
And per tradition, King Norodom Sihamoni sat on Sunday where his father did for many festivals before-at the front of the central balcony over
Continued to Page 25
looking the river and the races.
About 2 million people are expected to attend this year’s festival, according to City Hall spokesman Mean Chanyada-a stark contrast to the turnout of the 2014 festivities, when the city said less than 100,000 attended in the first two days.
Arriving from Takeo province with four friends to take part in her first Water Festival, 16-year-old Nak Net said she had long awaited the day she could take part in the tradition.
“I wanted to come here a few times already, but I couldn’t find anyone to go with,” she said. “I heard people who had been before saying that they were very happy here, so I wanted to feel like them.”
While Net had not actually watched any boat races on Sunday, just being amid the buzz of the action was worth the trip, she said.
“I can hear them cheering and it makes me so happy.”
RELATED COVERAGE

Thousands Watch as Annual Boat Racing Kicks Off in Kandal
TAKHMAO CITY, Kandal province – Tens of thousands of eager spectators lined the riverbanks of the TonleBassac here over the weekend for the first boat races of the year, a precursor to the Water Festival and a return to normalcy after the races were canceled last year.
October 17, 2016

Races Raise Excitement for Return of Water Festival